فهرست مطالب
زنی که می‌خواند، شوهر می‌خواهد! زن را مثل بطری محکم نگه دار! اینها تنها نمونه‌ای از ضرب‌المثل‌های رایج در کشورهای مختلف است که نشان‌دهنده تفکر حاکم در دنیاست. زنان در کشورهای توسعه یافته حدود یک قرن است که برای گرفتن حقوق خود تلاش می‌کنند. اما در خاورمیانه شرایط به نسبت سخت‌تر است. افغانستان یکی از کشورهای خاورمیانه است که از دیرباز شاهد جنگ‌های مختلفی بوده است، از ورود کشورهای بیگانه بگیرید تا جنگ‌های داخلی. متاسفانه وضعیت موجود برای زنان افغان بسیار مشکل است. اما زنانی الهام بخش با وجود این شرایط، باز هم تمام تلاش خود را برای آگاهی‌سازی و مبارزه برای گرفتن حقوق خود کرده‌اند که امروز با تعدادی از آنها آشنا می‌شویم.
-
زنان افغان – رویا محبوب
رویا محبوب ،زن موفق افغان
رویا محبوب یک کارآفرین و تاجر الهام بخش از افغانستان است که کمک های قابل توجهی در زمینه فناوری و آموزش داشته است. او بنیانگذار و مدیر عامل شرکت افغان سیتادل نرم افزار است، یک شرکت مشاوره فناوری اطلاعات که 25 نفر را نیروی انسانی دارذ که 18 نفر از آنها زن هستند. محبوب به عنوان یکی از اولین مدیران عامل زن در افغانستان، در کشوری که مشارکت زنان در نیروی کار محدود است، موانع را شکسته و کلیشه ها را از بین برده است.
یکی از دستاوردهای قابل توجه محبوب، کار او در ساخت کلاس های درس اینترنتی در دبیرستان ها و ایجاد پلتفرم انکس زنان Women’s Annex است. او با استفاده از فناوری، قصد دارد شکاف بین تحصیل و کار را پر کند و زنان را قادر می‌سازد به فرصت‌ها دسترسی پیدا کنند و مهارت‌های ارزشمندی را توسعه دهند. تلاش های او در سطح جهانی شناخته شده است و جوایز متعددی را برای مشارکت هایش دریافت کرده است.
فداکاری محبوب برای توانمندسازی زنان فراتر از سرمایه گذاری های تجاری او است. او به عنوان فعال بازار دیجیتال “digital market seeker” برای Citizen Fund و Bright Citizen فعالیت می کند و از استارت آپ های تحت رهبری زنان و فارغ التحصیلان کلاس های آنلاین حمایت می کند. علاوه بر این، او مربی تیم روباتیک دختران افغان، افغان دریمرز “Afghan Dreamers” است که دختران جوان را تشویق می‌کند تا در زمینه‌های STEM به دنبال مشاغل باشند.
علاوه بر این، محبوب بر روی توسعه مدارس STEM در افغانستان با تاکید خاص بر علم هوافضا و بلاک چین متمرکز است. چشم انداز او ارائه آموزش با کیفیت و تجهیز جوانان به مهارت های لازم برای شکوفایی در عصر دیجیتال است .
محبوب علیرغم مواجهه با تهدیدها و چالش‌هایی برای کارش، از جمله استخدام کارمندان زن، تجارت با خارجی‌ها و رانندگی ، همچنان مصمم است در پیشرفت و توانمندسازی زنان در افغانستان سهیم باشد.
با وجود اینکه محبوب اکنون در نیویورک زندگی می کند، همچنان به حمایت و راهنمایی کارآفرینان جوان افغان ادامه می دهد، که نمونه ای از تعهد او برای ایجاد تأثیر مثبت بر سرزمین خود است. رویا محبوب به نمادی از انعطاف پذیری، نوآوری و توانمندسازی زنان در افغانستان و فراتر از آن تبدیل شده است.
-
زنان افغان – شمسیه حسنی
مدتی پیش بود که بر در و دیوار شهرمان نقاشی‌های جذاب و رنگارنگی دیدم. جلوی یکی‌شان ایستادم و سعی کردم داستان پشت نقاشی را حدس بزنم. دختری با موهای بلند و چشم‌هایی که استقامت و مصمم بودن را فریاد می‌زدند. یک روز که سلانه سلانه به خانه می‌رفتم، آن فرد را دیدم که در حال کشیدن نقاشی دیگری روی دیوار است. خیلی خوشحال شدم که او “دختر” است و داستان‌های پشت نقاشی‌ها برایم ملموس‌تر شد.
اما زنی الهام بخش، آن طرف مرزها در افغانستان عینا همین کار را می‌کند. اسم او شمسیه حسنی است، زنی که با نقاشی‌های دیواری‌اش مشکلات زنان افغانستان را به تصویر می‌کشد.
هنر خانم حسنی در سطح جهانی بوده و او در نمایشگاه‌های کشورهای مختلف آمریکای شمالی، اروپا و آسیا حضور پیدا کرده‌است. شمسیه از اولین زنان هنرمند افغان است که دیوارنگاره‌هایش صدای رسای زنان این کشور است.
شمسیه متولد 1988 در ایران(از پدر و مادری پناهنده) است. او سال 2005 جهت تحصیل در رشته نقاشی به دانشگاه کابل رفت و از 2010 نقاشی خیابانی را آغاز کرد.
اثرگذاری او به حدی است که نام او در کتابی به اسم دختران خوب دختران بلندپرواز آورده شده است. این کتاب درباره زنان تاثیرگذار و الهام بخش جهان است.
اواخر مرداد امسال بود که طالبان مجددا قدرت را بدست گرفت. اما جالب است بدانید که حضور شمسیه در فضای مجازی پررنگ‌تر از زمان‌های دیگر شد. او با هنرش اعتراضش را بیان می‌کند. در دو تصویر زیر می‌بینیم که او دختری با لباس آبی(نماد آرامش، امید و اعتماد به نفس) را به نمایش می‌گذارد که در مقابل طالبان و در فضای سیاه این روزهای افغانستان قرار دارد. در تصویر دوم فضای تیره و از بین رفتن امید را تماشا می‌کنیم.
پیشنهاد مقاله: شکردخت جعفری، قصه زنی که با علم خود دنیا را تغییر داد!
-
زنان افغان – زلا زازی
زلا به معنی روشناییست. این نام را مادر او برایش انتخاب کرد، آن هم زمانی که به دنیا آوردن زلا مایع ننگ محسوب می‌شد، فقط برای اینکه او “دختر” بود! او متولد 1377 در خانواده سنتی پشتون در کابل است. مادر زلا نقش بزرگی در مسیر زندگی او داشت و سختی‌های بسیاری را از سوی خانواده شوهر خود متحمل شد، تنها برای اینکه دخترهایش درس بخوانند.
زمانی که پدر زلا مرد، اذیت و آزارها بیشتر و بیشتر هم شد. اما مادر زلا همچنان تحمل می‌کرد، چون عمیقا می‌خواست تا دخترهایش زندگی ای مثل خودش نداشته باشند. مادر زلا در خانواده‌ای متولد شده بود که درس خواندن را مانعی نمی‌دیدند، از این رو به مکتب رفت تا درس بخواند و بعد از آن در انتظار تحصیلات سطح بالاتر بود که با ورود طالبان در سال 1375 شمسی آرزویش نقش بر آب شد. او مانند هزاران زن افغانستانی خانه نشین شد و خانواده اش از ترس طالبان او را به عقد مردی درآوردند که تا قبل از ازدواج او را ندیده بود! اما بعد از ازدواج دید که گیر چه خانواده سنتی و ستمگری افتاده‌است.
گذشت و گذشت تا زلا بزرگ شد و متوجه جو حاکم در خانواده پدری و جامعه شد و تصمیم گرفت به این وضع پایان ببخشد، این بود که به صفوف نیروهای امنیتی پیوست. سختی‌هایی که او در این راه کشید، باعث شد به این نتیجه برسد که باید خودش بلند شود و از حق نادیده گرفته شده زنان سرزمینش دفاع کند.
او با این انتخاب و گذراندن دوره 6 ماهه در ترکیه و بازگشت به جامعه‌ای که تفکر غالب آن این است که جای زن در خانه است! گامی بسیار بزرگ در جهت حفظ حقوق خودش به عنوان یک انسان و زن برداشت، اما باعث شد تا خانواده‌اش بیشتر از قبل منزوی شوند.
سال 99 بود که زلا با بازگشت از ترکیه و زمانی که تنها 22 سال داشت در جو پر از خفقان خوست شروع به کار کرد. او به عنوان آمر مبازره با جرایم جنایی خوست گماشته شد.
گماشته شدن او به این سمت واکنش‌های زیادی را در پی داشت. گروهی موافق این انتخاب بودند و گروهی با پخش کردن عکس‌های او در فضای مجازی به تحقیر و توهین او پرداختند . اما زلا در مقابل تمام این توهین‌ها مقاومت کرد. خوست در همسایگی ولایت پدری او بود و یکی از نا امن‌ترین ولایت‌ها به شمار می‌رفت، اما او مصمم ادامه داد به امید اینکه بتواند به دخترانی که در جنوب شرقی کشور زندگی می‌کنند، کمک کند. با وجود عملکرد خوب خانم زازی، بعد از چند ماه او از سمتش برکنار کردند و به کابل فرستادند.
زلا زازی اولین زن افغانستانی بود که در سمت آمر اداره مبارزه با جرایم جنایی فرماندهی پلیس خوست گماشته شد، ولایتی که به دلیل فعالیت گروه‌های شورشی بی‌ثبات بود. ستوان دوم زلا زازی یکی از حدود چهار هزار افسر پلیس زن در افغانستان بود.
بعد از به قدرت رسیدن طالبان، زازی مجبور شد کشورش را ترک کند. آرزوی زلا این است که دوباره بتواند پلیس باشد، جامعه مردسالار را به چالش بکشد و برای دفاع از زن‌های محروم تلاش کند.
-
زنان افغانستان – فرشته کریم
از بچگی دوست داشتم یک کتابخانه سیار داشته باشم. در واقع ماشینی که با بتوانم کتاب هایم را به هر کجا می‌خواهم، ببرم. حالا که بزرگ شده ام آرزویم را در جای جای شهرمان می‌بینم. شما تابحال کتابخانه سیار دیده‌اید؟
این ایده با اهداف مختلف در تمام دنیا رایج شده است. اما در کابل دختری هم سن و سال من، بنام فرشته کریم بود که از کودکی دوست داشت زیاد کتاب بخواند. اما عدم دسترسی به کتاب‌های مختلف موجب سرخوردگی‌اش می‌شد. او در سال 2018 بعد از فارغ التحصیل شدن در رشته سیاست عمومی از دانشگاه آکسفورد، چارمغز را راه اندازی کرد. خانم کریم کار خود را با یک اتوبوس شامل 500 جلد کتاب شروع کرد. اتوبوس مذکور در محل‌های مختلف کابل می‌رفت تا به کودکانی که به کتاب دسترسی ندارند، کمک کند و چه ایده ای جذاب تر از این.
او عاشق کار با کودکان است، چون معتقد است کودکان چرخه سرکوب و خشونت و نابرابری را درهم می‌شکنند و آنها هستند که می‌توانند جامعه ای سالم را بسازند.
-
زنان موفق افغان – راضیه بارکزی
یکی دیگر از زنان نسل درد و جنگ راضیه بارزی است. او در رشته حقوق و علوم سیاسی و در دانشگاه هرات تحصیل کرده است و کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی نیز دارد.
خانم بارکزی متولد روستای نوده از ولایت فراه و تنها فرزند خانواده است. او چندین سال در ارگ ریاست جمهوری افغانستان کار می‌کرد و کارمند دولت بود، اما بعد از روی کار آمدن طالبان شغلش را از دست داد.
او چه زمانی که کارمند دولت بود و چه حالا، همواره سعی کرده است که صدای زنان افغانستانی باشد. مرضیه بارکزی در تظاهرات مختلف زنان حضور داشته و خواستار حقوق، کار و تحصیل برای زنان است. خانم بارکزی همواره تاکید داشته که یکی از اهدافش اینست که به جنسیتش احترام گذاشته شود و بطور کل دوست دارد به همنوعش کمک کند.
او یکی از کسانی بود که هشتگ “زنان وجود دارند” را راه انداخت.
راضیه باکرزی معتقد است جو سنتی، مشکلات اقتصادی و خوردنِ حقوق زنان از بارزترین مشکلاتی بود که در زمان فعالیتش با آن مواجه بوده است. هدف او بسیار صریح و محکم است و همواره سعی کرده تا مشکلات را از زوایه دیگری ببیند تا بتواند آینده را بسازد.
او معتقد است که مردن برای آزادی بهتر از اسارت در زندگی است.
سخن پایانی
همانطور که مشاهده می‌کنید هیچ چیز ساده بدست نمی‌آید و باید برای آرمان و هدفی که دارید از خودگذشتگی کنید. شما چقدر حاضر به تلاش و از خود گذشتگی برای اهدافتان هستید؟
منابع:
