فهرست مطالب
در اوایل دهه 1990 آشنایی تام پرلز با دو نفر زندگی او را تغییر داد. پرلز در آن زمان متخصص پیری در دانشکده پزشکی هاروارد بود و میخواست از مرکز توانبخشی بوستون بازدید کند و لازم بود چند بیمار را ببیند که عمر طولانی و اتفاقاً بیشتر از 100 سال داشتند. تصور او این بود که آنها باید در اتاقشان و روی تختشان باشند، اما آنجا نبودند. او در نهایت یک بیمار را پیدا کرد، زنی 103 ساله. اما حدس بزنید مشغول چه کاری؟! او مشغول نواختن شوپن و موتزارت با پیانو بود. بیمار دیگر پرلز، یک خیاط 101 ساله، در حال تعمیر لباسهای هم اتاقیاش، دیده شد.
پرلز که حالا در دانشگاه بوستون مستقر است، میگوید: «آنها من را کاملاً غافلگیر کردند و آن زمان بود که جرقهای در ذهنم رخ داد. “به نظر میرسید این افراد در مقایسه با افراد دیگر به طور باورنکردنی به کندی پیر میشوند.” او با خودش گفت: ” راز طول عمر آنها چیست؟” این بود که به خودش قول داد تا صد سالههای دیگری مانند این دو نفر را پیدا کند. این پروژه به تحقیق پیرامون آدمهای صدساله نیوانگلند تبدیل شد.
تعداد افراد صد ساله، به نسبت گذشته بیشتر شده است. بر اساس گزارش اداره ملی آمار، در بریتانیا، تعداد افراد صد ساله در سال 2020، تقریبا دو برابر سال 2002 است. ما با متخصصان طول عمر در مورد علمی صحبت کردیم که ممکن است به همه ما کمک کند تا به این سن برسیم.
افسانه: یک دلیل تکاملی برای پیری وجود دارد
برای اینکه بفهمیم چگونه روند پیری را کند کنیم (یا حتی آن را متوقف کنیم)، باید در مرحله اول بدانیم که چرا بدن ما پیر میشود. کتی اسلک، زیستشناس، از دانشگاه استون میگوید: دانشمندان هنوز در مورد چرایی پیری مطمئن نیستند. او میگوید: ما قبلاً فکر میکردیم که پیری ناشی از تجمع گونههای فعال اکسیژن(رادیکالهای آزاد) است که باعث آسیب مولکولی میشود، اما تحقیقات اخیر نشان داد که بعید است این دلیل جامع باشد. اسلک میگوید رایجترین توضیح درحال حاضر این است که پیری یک سری فرآیندهای بیولوژیکی است که موجب رشد و تولیدمثل ما در سالهای جوانی میشود. اما بعد از یک نقطه خاص، همان مکانیسمهایی که زمانی موجب تناسب ما میشد، شروع به بیمار کردن ما میکند و بدن نمیتواند جلوی این روند را بگیرد. «مانند شیرآب حمام. شما باید حمام را پر کنید، اما اگر شیر آب را باز بگذارید، آب سرریز میکند و حمامتان را پر از آب میشود.»
افسانه: پیری به طور خودکار به معنای ضعف در سلامتی است
یافتههای حاصل از مطالعه پرلز روی افراد صد سالهای مانند آن پیانیست و خیاط، ما را به این نتیجه میرساند که افرادی که به 100 سالگی میرسند، تمایل دارند تا آخرین فصل زندگی خود از بیماریهای جدی دوری کنند. سوابق پزشکی شرکت کنندگان نشان میدهد که سه گروه از افراد صد ساله وجود دارد. حدود 43 درصد، گروه «تأخیرکننده» هستند که تا رسیدن به هشتاد سالگی بیماریهای مرتبط با افزایش سن را نشان نمیدهند. 42 درصد دیگر «بازماندههایی» هستند که از 60 تا 70 سالگی با بیماری مزمن زندگی میکنند، اما این بیماری آنها را نمیکشد. 15 درصد باقی مانده یا بیشتر جز گروه «فرار» هستند – کسانی که در 100 سال و بالاتر هیچ بیماری قابل اثبات بالینی ندارند.
افسانه: هیچ کاری نمیتوانید برای جلوگیری از مرگ انجام دهید
پرلز میگوید این احتمال وجود دارد که صد سالهها و مخصوصا افراد بالای صدسال دارای انواع ژنتیکی باشند که از آنها در برابر بیماریهای مرتبط با افزایش سن محافظت میکند. اما ژنتیک تمام قضیه نیست. تحقیقات نشان میدهد که تنها حدود 25 درصد از تغییرات در طول عمر انسان به ژنها مربوط میشود. رفتارهای مرتبط با سلامت و محیط، سهم به سزایی در این موضوع دارند.
پرلز معتقد است که اکثر ما میتوانیم به سادگی و با پیروی از یک سبک زندگی سالم از میانسالی به دهه نود برسیم.
فرانک هو، اپیدمیولوژیست تغذیه، پنج عامل سبک زندگی را کشف کرد که میتواند ده سال زندگی بیشتر به شما هدیه دهد. افرادی که هرگز سیگار نکشیدند، زیاد مشروب ننوشیدند، شاخص توده بدنی طبیعی داشتند، حدود 30 دقیقه در روز ورزش کردند و رژیم غذایی باکیفیت داشتند، نه تنها بیشتر عمر میکنند، بلکه تعداد سالهایی را که بدون بیماریهای جدی(مثل سرطان، بیماری قلبی و دیابت) زندگی کردند، بیشتر بوده است. هو میگوید:”نیازی نیست که گیاهخوار شوید یا دوی ماراتن انجام دهید.” ترفندهای کوچک سالم ممکن است عمر شما را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
توقف روند پیری میتواند کلید زندگی طولانی باشد
سایر تحقیقات مربوط به طول عمر، روی نوعی از سلول که با افزایش سن در بافتهای ما تجمع مییابد، انجام شده است. این سلولها دیگر تکثیر نمیشوند، اما از مردن نیز امتناع میکنند. زیست شناسان این سلولهای پیر را به سلامتی و پیری بی ارتباط میدانستند. اما حالا بعضی از آنها معتقدند که دستکاری این سلولها میتواند کلید پیری باشد. بیوشیمیدان جودیت کامپیسی در تحقیقات خود دریافت که سلولهای پیر پروتئینهای التهابی ترشح میکنند که به بافت آسیب میرسانند و سلولهای اطراف را از انجام فرآیندهای طبیعی خود باز میدارد. بنابراین، حذف آنها از بدن ممکن است روند پیری را کاهش دهد.
داروی senolytics این سلولهای پیر را از بین میبرد. این دارو روی موشها آزمایش شد و نتیجه این بود که موشهای موردنظر برای مدت طولانیتری از حد طبیعی زنده ماندند و شروع تاخیری چندین بیماری مرتبط با پیری را نشان دادند. اما این همه را نتوانست قانع کند.
پرلز میگوید: «فکر نمیکنم این دارو تعداد زیادی از مردم را به ۱۰۰ برساند». با این حال، او معتقد است که senolytics میتواند برای حفظ سلامت مفید باشد. او در حال بررسی سلولهای پیر در صد سالههای خود است تا ببیند آیا آنهایی که بهطور باورنکردنی پیر میشوند معمولاً تعداد کمتری از سلولهای پیری دارند یا خیر.
ما می توانیم از مگس میوه و کرم ها چیزهای زیادی یاد بگیریم
با دستکاری ژنتیک حیواناتی مانند مگسها میتوان طول عمر آنها را افزایش داد. تحقیقات اسلک ما را به این نتیجه رسانده است. اسلک میگوید که مسیر سیگنالینگ انسولین میتواند عمر مگس میوه را تا 20 درصد افزایش دهد و هیچ عارضه بدی نداشته باشد، به غیر از اینکه او دیگر قادر به تولید مثل نیست. تحقیقات او در راستای تحقیقاتی بود که روی کرمها انجام و موجب افزایش طول عمر آنها شد.
اما تحقیقات بیشتری برای اینکه آیا میتوان این روش را به انسان تعمیم داد یا نه، نیاز است.
روزه گرفتن ممکن است برای طول عمر مفید باشد
دانشمندان میتوانند با استفاده از ابزارهای دستکاری ژنتیکی به مگسها و کرمها کمک کنند که عمر طولانی تری داشته باشند، اما آنها راه آسانتری برای افزایش طول عمر موجودات زنده یافتهاند: گرسنگی. در دهه 1930، بیوشیمیدان کلایو مککی کشف کرد که موشهایی با رژیمهای غذایی بسیار محدود تا 33 درصد بیشتر از حالت معمول عمر میکنند. تحقیقات اخیر در کالیفرنیا، موشهایی را که از دوران میانسالی 30 درصد کمتر از حد معمول کالری مصرف کرده بودند، با حیواناتی که رژیم غذایی استاندارد داشتند، مقایسه کرد و نتیجه این بود که سلولهای موشهای پیری که رژیم گرفته بودند، بسیار شبیه به سلولهای حیوانات جوانتر است.
چنین کاری این احتمال را افزایش میدهد که محدودیت کالری در انسان، دستاوردهای مشابهی در طول عمر و شاید سایر پیامدهای سلامتی داشته باشد. اما برای اکثر افراد این روش جذابی نیست. رژیمهای روزهداری متناوب که در آن افراد اکثر اوقات به طور معمول غذا میخورند – به جز چند روز رژیم غذایی کم کالری – برای افرادی که سعی در کاهش وزن دارند، محبوب هستند. بعضی از کارشناسان بر این باورند که این طرحها میتواند برای طول عمر مفید باشد، اما شواهد هنوز روشن نیست.
داروهای ضد پیری می توانند در دسترس باشند
مصرف یک قرص برای افزایش عمر بسیار سادهتر خواهد بود. دانشمندان کشف کردهاند که برخی از داروها ممکن است این کار را انجام دهند. به نظر میرسد راپامایسین باعث افزایش طول عمر در موشها میشود.
شواهد نشان میدهد که داروی دیابت متفورمین هم به حیوانات آزمایشگاهی کمک میکند تا عمر طولانی تری داشته باشند. حتی مطالعات انسانی بر روی افرادی که از داروهای دیابت نوع 2 استفاده میکنند نشان داده است که متفورمین با بهبود نتایج سلامتی مانند حملات قلبی کمتر و تشخیص سرطان مرتبط است. یک تحقیق در سال 2014 نشان داد افرادی که متفورمین (برای دیابت) مصرف میکردند به طور متوسط طولانیتر از بیماران غیر دیابتی مشابهی که این دارو را مصرف نمیکردند، عمر کردند.
بر اساس شواهد متفورمین طول عمر را زیاد میکند اما هنوز شواهد بالینی قانع کنندهای وجود ندارد که این دارو برای افراد سالم مفید باشد. در سال 2019، FDA به آزمایش تاثیر پیری و متفورمین در کالج پزشکی آلبرت اینشتین چراغ سبز نشان داد و بررسیها در مورد اینکه آیا این دارو طول عمر شرکت کنندگان (بدون سکته، نارسایی قلبی، زوال عقل، سرطان یا مرگ) را افزایش میدهد یا خیر؟! شروع شد. اسلک در اینباره میگوید: دیدن اینکه چه اتفاقی میافتد واقعاً هیجان انگیز خواهد بود. متفورمین واقعاً ارزان است و ما باید توجه داشته باشیم که هر نوع دارویی که پیری را بهبود میبخشد، باید برای همه قابل دسترس باشد.