فهرست مطالب
نقاشی هایی از اعماق تاریخ
در دوازدهم سپتامبر ۱۹۴۴، چهار نوجوان فرانسوی اهل روستای مونتینیاک، از مزارع و مراتع روستایشان دور شده و به جست‌و‌خیز بر صخره‌ها و جستجو در شیار کوه‌های اطراف مشغول شدند، یکی از آنها به نام ژرژ و سپس دیگری با نام سیمون مدخل غاری را یافتند که توجه‌شان را جلب کرد و هر چهار تن پا به درون غار گزارده و با کبریتی که پنهانی از خانه آورده بودند، مشعلی درست کرده و تا عمق ده متری غار پیش رفتند. غارهای آن منطقه پاتوق چوپان‌ها بود، که در بارندگی‌های شدید در غار پناه می‌گرفتند و اغلب، ته سیگار، چوبِ سوخته یا خرده ریز نان و غذا از خودشان بر جا می‌گذاشتند. اما آن چهار کودک به خوبی می‌دانستند که هیچ چوپانی در غار نقاشی نمی‌کشد و آنچه پیش رویشان قرار دارد یک چیز بیگانه و غیرعادی است. دوان دوان به روستا بازگشتند و آنچه دیده بودند را برای والدین خود بازگفتند.
واکنش اولیه همراه با بدبینی و هراس بود، غاری پنهان پر از نقاشی حیوانات عجیب و هزارتویی اسرارآمیز. گمان مردم ساده دل روستا این بود که کودکان شان تصادفا قدم به معبد پنهان‌شده‌ی فرقه‌ا‌ی زیرزمینی و ضاله نهاده‌اند. غارهای لاسکو دروازه‌ای به گذشته جهان است.
شیطان پرستان؟! یا آثاری از عصر کافرکیشی؟
اگر این کشف سیصد سال پیش‌تر رخ می‌داد، با این احتمالات کلیسا دستور تخریب نقوش و پاکسازی صخره‌ها را می‌داد. خوشبختانه غار فون دوگوم فرانسه، چندان پنهان ماند تا فرانسه به عصر روشنگری وارد شود. گزارش اولیه ژاندارمری روستای مونتینیاک، مورد توجه مسئولان فرهنگی شهرستان دوردون قرار گرفت و در همان سال کارشناسان باستان‌شناسی از پاریس آمده و طی یک سال کاوش تمامی مختصات غارها را ثبت و شناسایی نمودند. خیلی زود مشخص شد که آن چهارنوجوان موفق شده‌اند یکی از بزرگترین اکتشافات باستان‌شناسی جهان را به نام خود ثبت کرده و اولین انسان‌هایی باشند که پس از ده هزار سال قدم به آن محوطه می‌گذارند.
پیشینه غارهای لاسکو
انسان در عصر پارینه سنگی و بر اثر سرد شدن کره‌ی زمین، به غارها پناه برد. غار، امکان گرم شدن، ایمن شدن در برابر حملات حیوانات وحشی و آدمیان مهاجم را فراهم می‌کرد و امکان زنده ماندن و رشد نوزادان در غارها به طرز چشمگیری افزایش یافت. غارهای لاسکو، در حقیقت یک مجتمع مسکونی انسان اولیه است. با وسعت ۳۴ هکتار و تالارهای متعدد و تو در تو که قبیله‌ی بزرگی را در خود جای داده بود.
رونمایی و صدمات از این اثر تاریخی
سازمان یونسکو، غار لاسکو را در سال ۱۹۴۸، جزو میراث فرهنگی بشر ثبت نمود و دولت فرانسه مکلف شد این گنج ارزشمند را با کیفیت سال ۱۹۴۰ حفظ و نگهداری نماید. سیل علاقمندان به باستان‌شناسی و هنر عازم جنوب فرانسه شدند. با توجه به محل دورافتاده‌ی این غار، که در جنوب غربی و نزدیک مرز اسپانیا واقع شده، به سرعت شرکت‌های گردشگری وارد منطقه شده و اقدام به توسعه و ساخت جاده، فرودگاه، رستوران، هتل و تربیت راهنمای گردشگری نمودند. رونق اقتصادی ایجاد شده صدماتی به نقاشی‌های غار وارد آورد. در سال ۱۹۵۵، که تعداد بازدیدکنندگان بالغ بر ۱۳۰۰ نفر شده بود، کارشناسان متوجه شدند که بازدم افراد که حاوی اکسیدکربن است و رطوبت و حرارت حاصل از حضور این حجم از بازدیدکننده، روند فرسایش و تخریب نقوش را به شدت افزایش داده. به دستور کاخ الیزه، مدخل غار مسدود شد و دولت فرانسه از ثروتی که سالانه نیم میلیون گردشگر داخلی و خارجی به جیب ملت می‌ریختند، چشم‌پوشی کرد. عملیات ایمن‌سازی و ترمیم تا سال ۱۹۶۳ به طول انجامید و بازگشایی غار در این سال، با محدودیت های جدیدی اعلام شد.
لاسکوی ۲، که اثر تحسین‌برانگیز هنرمندان و باستان شناسان فرانسوی است. این اثر در فاصله‌ی دویست متری غار اصلی ساخته شد، درحالیکه حجم، ابعاد، متریال و مشخصات غار اصلی و نقاشی های غار لاسکو با دقت فراوان تقلید و اجرا شده بود. این لاسکوی شماره دو، اختصاص به بازدید میلیون‌ها توریستی پیدا کرد که سالانه از چهارگوشه‌ی دنیا برای دیدنش عازم فرانسه می‌شوند. غار اصلی نیز، با مقررات بسیار سختگیرانه، مختص دانشمندان و محققان برجسته‌ی عالم اعلام شد.
غارهای لاسکو، گالری شاهکارهای عصر پارینه سنگی
این مجموعه به خاطر وسعت بسیار زیاد، نام‌گذاری دقیقی شده. تالارهای اصلی با نامهای؛
- سرسرای گاوها
- تالار صومعه
- سالن کلیسا
- تالار گذرگاه
- تالار دودکش
- تالار گربه سانان
ثبت و بر نقشه ها ثبت شد.
در سراسر این مجموعه در حدود ۲۰۰۰ فیگور بر دیوارها نقش شده که برخی با خطوط ساده رسم شده‌اند و بعضی دیگر با استفاده از دانه‌های جنگلی با دقت رنگ‌آمیزی شده‌اند. بزرگترین نقاشی‌ها، تصویر چهار گاو وحشی غول آسا — به طول پنج متر — است که در تالار گاوها به چشم می‌خورد و عظمت و شکوه این نقاشی هزاران ساله هر بیننده‌ای را به حیرت وا می‌دارد. نقاشی حیوانات ماقبل تاریخ، ذهن کنجکاو هر انسانی را درگیر خواهد می‌کند.
قدیمی‌ترین نقاشی‌ها در ۱۸۰۰۰ سال قبل و دیگران مابین آن زمان و دوازده هزار سال پیش رسم شده. انسان در هزاره‌های بیست، سی و چهل پیش از میلاد مسیح، شروع به ساخت ابزار و سلاح نمود و با حرکتی بسیار کند این ابزارهای ابتدایی کمی پیچیده‌تر شد. اما در غار لاسکو با یک جهش فنی و معنوی آدمی مواجه هستیم. انسان شروع به آفرینش هنری کرده، یعنی از مرحله‌ی ابزارسازی که تأمین ابتدایی‌ترین نیازهای حیاتی اوست، پا به مرحله‌ی خلق آثار هنری نهاده که ده‌ها بار پیچیده‌تر، دشوارتر و ستایش‌برانگیزتر است.
اهمیت نقاشی های غار لاسکو
اهمیت بسیاری از نقاشی های غار لاسکو در این است که هنرمند گمنام آن، با ثبت شکل، اندام‌ها و حالت‌های یک حیوان در ذهن خود و رسم آن بر دیوار، چنان دقت و ظرافتی به کار برده که از عکاسی با دوربین‌های امروزین چیزی کم و کسر ندارد. یعنی هنرمند ما از چنان مغز فعال و هوش سرشاری برخوردار بوده که رفتار حیوانات را در حال دویدن، شکار، گریختن با چشمانی تیزبین مطالعه نموده و تصویر ذهنی‌اش را به نقاشی تبدیل نموده است. اسب چینی غار لاسکو که در سقف غار به طرز هنرمندانه‌ای نقاشی شده بی‌درنگ ما را به یاد طرح اسب درنقاشی‌های کشور چین می اندازد. دلیل نام‌گزاری این نقاشی‌ها به اسب چینی همین بوده است.
دیگر نکته‌ی مهم نقاشی‌ها در کاربرد آنان است. بررسی دانشمندان نشان داده که اغلب این نقاشی‌ها در غارهای کوچک بن‌بست، مکان‌های کم‌تردد و جاهای پرت غار رسم شده. بدین معنا که کارکرد تزئینی و زیباسازی محیط مانند کاغذ دیواری و تابلوهای امروزین نداشته. اما چرا؟! توافق همگی دیرینه‌شناسان بر این است که این نقوش، بر اثر باوری آئینی و جادویی رسم شده. انسان غارنشین، که از راه شکارگری به حیات ادامه می‌داده، با ترسیم حیوانات بزرگ و ایده‌آل برای شکار شدن، سعی در تسخیر ذهن و روح حیوان و هدایت آن به شکارگاهی در دسترس داشته است.
تالارهای آکنده از نقاشی، معابدی بوده‌اند که در هفده هزار سال قبل، جمعیت کوچکی از ساکنان لاسکو، احتمالا به همراه مشعلی کوچک، گرد یکدیگر می‌نشستند و به نقاشی‌ها چشم می‌دوختند. از نیروهای قدرتمند و بازیگر طبیعت بابت شکاری موفق سپاسگزاری نموده و یا برای موفقیت در شکارهای آینده دعا می‌نمودند. البته این مختصر را ما از روی قرینه‌ها و شواهد می‌دانیم، شاید خیلی بیش از اینها بوده، شاید لاسکو با آن نقاشی‌های دقیق و رنگ‌های زنده و جاندار، به منزله‌ی زیارتگاهی در جهان ماقبل تاریخ به شمار می‌آمده و رقص ها و سرودها و خواندن اورادی جادویی/ مذهبی در تالارهای آن معمول بوده.
هرچه هست، لاسکو از شگفتی های جهان ماست. برای اهل فرهنگ و هنر یک لوور کوهستانی است. سفر به آن منطقه و تماشای تصاویر غار لاسکو و توانمندی هنرمندان ماقبل تاریخ، فرصتی است برای بیدار کردن احساسات ناگفتنی در قلب و روح ما. پس اگر خواهان بازدید از غارها هستید و سوال شما این است که غارهای لاسکو کجاست باید به شما بگوییم در کشور فرانسه ، شهرستان دوردون ،در نزدیکی روستای مونتینیاک قرار دارند.
منبع : تاریخ هنر جهان
عالییییییی