فهرست مطالب
قبایل بزرگ آریایی، از دو سوی دریاچه مازندران بی‌وقفه به سوی جنوب سرازیر شدند و هرکجا مرتع سرسبز می‌دیدند خیمه‌ها برافراشته می‌شد و اسکان می‌یافتند. میان این مهاجران و مردم بومی ایران زد و خوردهایی پیش آمد که نظر به جمعیت افزون‌تر آرین‌ها، پیروز میدان مهاجران بودند. برخی قبایل از مسیر افغانستان راهی هند شدند و بعضی دیگر از شمال دریای سیاه به خاک اروپا وارد گشتند.
اولین پادشاهی آریایی ها:
به گفته‌ی هرودوت، دیوکس پسر فرارتس مردی عادل، دانا و خردمند بود که قبایل برای رفع اختلافات و امور حقوقی به او رجوع می‌نمودند و اعتبارش میان مادها بالا بود. دیوکس، مدتی بعد اعلام کرد چون به امور شخصی خودش نمی‌رسد، کسی دیگر را برای قضاوت انتخاب کنید و من استعفاء می‌دهم. این خبر اشرار و راهزنان را چنان جری نمود که خون‌ریزی و دزدی در سراسر غرب ایران فزونی یافت و مردم به خانه‌ی دیوکس رفته و او را با اصرار و خواهش نه با عنوان قبلی قاضی، بلکه با عنوان پادشاه ماد بر تخت نشاندند.
دیوکس (دیاکو) شهر قدیمی اکباتانا را به پایتختی انتخاب نمود و امر کرد هفت دیوار با رنگهای مختلف به دور شهر احداث کنند. دیوار هفتم، که به رنگ طلایی رنگ آمیزی شده بود حافظ قصر پادشاه و ارکان دولت بود و معنای این رنگها منظومه‌ی شمسی و سیارات آسمان عنوان شده بود. دیوکس به تقلید از پادشاهی آشور، نظام مرتبی برای دربارش آماده کرد و تشریفات اداری و حکومتی منظمی برپا شد. او از سال ۷۰۱ پیش از میلاد، تا ۶۵۵ پیش از میلاد مسیح سلطنت کرد و هنگام مرد قلمرویی آرام و آباد برای پسرش (فرورتیش) بر جا گذاشت.
فرورتیش، هووخ شتر و ایختوویکو جانشینان او بودند که قلمرو ماد را به چهارسو گسترش دادند و برای اولین بار یک دولت آریایی موفق شد بر آسیای صغیر و بین النهرین وارد شد و قدرت آریایی‌ها را به سوی غرب توسعه دهد.
دین در تاریخ در زمان آریایی ها و مادها:
مادها در میان خود مردان روحانی را مغ می‌نامیدند و اصول اخلاقی مغ‌ها اساس دین‌داری ایشان بود. اما به مرور زمان انواع خرافات و جادوگری به افکار مغ‌ها راه یافت و در همین دوران بود که جوانی با نام زرتشت ظهور کرد و اعلام نمود از جانب هورمزد مامور شده دین قدیم را پاک کند و خرافات و اوهام را از جامعه بزداید.
زبان و فرهنگ:
از تمدن ماد چیز زیادی به دست ما نرسیده، به جز نقش برجسته‌ای در کرمانشاه که مردی را در حال عبادت نشان می‌دهد و چند دخمه در اطراف کرمانشاه و لرستان. زبان مادها و خط ایشان با پارس‌ها یکسان بود، با تفاوت‌های اندک. چنان که کتاب مقدس زرتشت، اوستا، اولین بار به زبان مادی نگاشته شد.
قلمروی ایران در زمان آریایی ها و مادها:
یک صد و چهل سال پادشاهی مادها، قلمرو آنان را چنان گسترش داد که از دریای پارس در جنوب تا دریای مازندران در شمال قلمرو ایشان بود. تقریبا نیمی از وسعت ایران امروزی را در اختیار داشتند.
دوران طولانی صلح و ضعف نیروهای نظامی، نارضایتی مردم به خاطر فشارهای مالیاتی و تجمل فراوان دربار ماد، زمینه‌ی سست شدن حاکمیت آنان را فراهم آورد. اما کسی نمی‌دانست بعد از سقوط دولت ماد، قرار است چه تغییرات عجیبی در سرزمین ایران و جهان باستان رخ دهد.
منبع: تاریخ تمدن ایران
مشیرالدوله پیرنیا
📚
